In 1970, in een stuk voor orkest genaamd
Altitude 8000, sterk beïnvloed door Ligeti, experimenteerde ik met een klankcontinuüm dat gedurfd, en niet zonder enige provocatie, kwinten, octaven, "geclassificeerde" akkoorden herintroduceerde.
L'Attente is een poging om deze ideeën toe te passen op een kamermuziekensemble. Volledige afwijzing van de toen populaire oplossingen: geen "figuren" van melodieën, geen ontwikkeling in de gebruikelijke zin, weinig onderbrekingen, keuze van een instrumentatie die ouderwets kan lijken. De resulterende muziek kan vreemd lijken, een voorbode van een afgebroken potentie. Ze is in elk geval symptomatisch voor een crisis en een zoektocht. Het meest opvallende aspect is het werk aan continuïteit, aan de geleidelijke transformatie van klanktexturen en muzikale situaties – alles wat later zou worden geformaliseerd onder de term "proces".
Het stuk is een soort psychologische studie van de wachtsituatie: men wacht op iemand, een dierbare persoon, men speurt hem op tussen de voortbewegende menigte. Een vage silhouet verschijnt, dat is hij! Het silhouet nadert, de vorm wordt duidelijker – nee, het was iemand anders... De opwinding zakt weg. Het proces herhaalt zich. Opeenvolgende teleurstellingen? Of is het wachten juist groter dan het verwachte object?
Een soort plastische massa, een sonore lava. Er ontsnappen voortdurend schetsen van contouren. Een melodie, een ritme lijken zich af te tekenen, de lava lijkt zich te verharden tot een herkenbare klankconfiguratie. Maar nee, het waren lokmiddelen, en meteen worden deze ogenschijnlijk vertrouwde elementen weer opgenomen in de klankstroom.
Op een bepaalde manier is het een abstracte muziek, in de zin dat men uit een oud schilderij de puur formele inhoud van contouren en kleuren kan
abstraheren. Hier zou men kunnen denken aan een Ravel die men zorgvuldig ontdaan heeft van alle thematiek, van elke formele structuur. Er zou alleen de geur overblijven.
Tristan Murail
Opname:
1 CD Accord, AC4659012
Couleur de mer - L'attente - Treize Couleurs du soleil couchant - Attracteurs étranges - La Barque mystique
Ensemble Court-Circuit, Pierre-André Valade (dirigent) Auteur: MURAIL Tristan Discipline/Instrument: 7 instrumenten Drager: Partituur Stijl/Genre: hedendaags Uitgave datum: jan-00 Aantal pagina's: 69